هرچه به فصل گرما نزدیک تر می شویم، یکی از دغدغه های ذهنی اهالی خانه، خنک کردن هوای خانه و فرار از گرما است. و در سالهای اخیر تبلیغات برندهای لوکس لوازم خانگی ، عادت مصرف مردم را تغیر داده اند. غافل از اینکه در دراز مدت به دلیل هزینه زیادی که بابت تأمین انرژی این تجهیزات غیر ضروری می پردازیم، ضرر قابل توجهی را بر خانواده خود تحمیل می کنیم. این نوشتار بهترین شیوه سیستم های سرمایشی را به شما معرفی می کند.

البته برای استفاده از بعضی از این راه ها باید قبل از ساخت خانه تصمیم گرفت. سیستم های مکانیکی خنک کننده و گرمایشی مثل شریان های حیاتی یک ساختمان می مانند و ساختمان بدون این سیستم ها مثل انسانی است که گردش خون نداشته باشد. خنک کننده ها را می توان از دو جنبه مختلف بررسی کرد. خنک کننده هایی که به صورت مرکزی کار می کنند و خنک کننده هایی که به صورت مستقل برای هر واحد کار می کنند. اگر شما هم طرفدار گرما نیستید، با خواندن این گزارش بهترین راه برای خنک ماندن در فصل گرما را انتخاب کنید.

خنک کننده های مرکزی

زمانی که از یک دستگاه خنک کننده برای یک زیر بنای کلی استفاده می کنیم، یعنی سراغ خنک کننده های مرکزی رفته ایم. حالا فرقی نمی کند برای یک ساختمان 10 طبقه باشد یا یک ساختمان ویلایی. از مزایای این سیستم کاهش مصرف انرژی است. هم چنین استفاده از تجهیزات کم تر، سرویس و نگه داری از سیستم را راحت تر خواهد کرد. به عنوان مثال استفاده از یک پمپ به جای ده پمپ مستقل در هر واحد، رسیدگی به آن را راحت تر خواهد کرد.

خنک کننده های مرکزی یا به اصطلاح چیلرها، بر اساس نوع انرژی مصرفی به دو گروه برقی و گازی تقسیم می شوند. چیلرهای تراکمی که مکانیزم آن ها مثل عملکرد یخچال است در ظرفیت بزرگتر و چیلرهای جذبی که با گاز شهری و یا سوخت فسیلی کار می کنند، برای خنک کردن از حرارت استفاده می کنند. اصول کار چیلرهای جذبی مثل یخچال های نفتی در قدیم است که زیر آنها حرارت روشن می شده و در قسمت بالا از آن سرما می گرفتند.

خنک کننده های مستقل

دستگاه های خنک کننده ای که مستقل برای هر واحد کار می کنند، به طور عمده برقی هستند. تجربه نشان داده است که استفاده از دستگاه های گازسوز به صورت مستقل برای واحدها نتیجه بخش نیست. خنک کننده های مستقل را می توان بر اساس نوع سیالی که از داخل واحد، گرما را می گیرد و به فضای بیرون انتقال می دهد دو دسته آبی و گازی تقسیم کنیم. البته در کنار این دو دسته می توان به سیستم های خنک کننده تبخیری و یا همان کولر آبی خودمان هم اشاره ای داشت.

کولر آبی بهترین انتخاب

کولر آبی یک سیستم خیلی قابل اطمینان برای منزل است. این سیستم مناسب اقلیم های خشک و نیمه خشک است. کولر آبی بر خلاف ظاهر ساده اش که گاهی به عنوان یک سیستمی معمولی و قدیمی از آن یاد می شود، سیستمی است که در خیلی از نقاط جهان مثل آمریکا و استرالیا نیزاستفاده می شود. چون مصرف انرژی، هزینه اولیه و هزینه تعمیر و نگه داری پایینی دارد و به متخصص هم احتیاج ندارد. کولر آبی از طریق ایجاد رطوبت هوا را خنک می کند و کولر آبی ای را خوب می دانند که رطوبت را به حالت اشباع – رطوبت نسبی 100 درصد – نزدیک کند. اما همین رطوبت خروجی از معایب کولر آبی به حساب می اید، چون رطوبت هوای خروجی را از محدوده آسایش ‪(comfort zone) خارج می کند. پس عملکرد این کولرها با حالت اسایش در تضاد هستند، چون از نظر ‍‍رطوبت،هوا با رطوبت بین 40 تا 60 درصد ، در محدوده آسایش قرار دارد. هرچه رطوبت کمتری داشته باشیم هوای مطبوع تری خواهیم داشت پس اگر در مناطق مرطوب زندگی می کنید کولر آبی اصلا گزینه مناسبی برای شما نخواهد بود.

سیستم های آبی (چیلرها)

در این سیستم ها آب توسط یک چیلر مرکزی خنک شده و به وسیله ‍پمپ ها و لوله های مربوطه داخل فن کویل های هر واحد به گردش در می آیند. آب گردشی ، گرما را به خود جذب کرده و با خود به چیلر منتقل می نماید که بسته به نوع چیلر ( آب-خنک و یا هوا-خنک) توسط کندانسر هوایی و یا برج خنک کننده، به خارج منتقل می گردد.

سیستم های گازی

انواع دیگری از این خنک کننده ها که اسپیلیت هم در این دسته قرار می گیرد به جای آب ، از گاز داخل آنها استفاده می شود که اصطلاحا به آن کولر گازی می گویند. البته این نوع کولرها با چیلرهای گازسوزی که قبلا گفته شد فرق می کنند. چیلر گازسوز، گاز شهری را به عنوان انرژی می سوزاند، اما در کولر گازی، سیالی که داخل لوله ها می گردد تا گرما را بگیرد و به بیرون انتقال دهد گاز مبرد است. نسل جدید این گازها با ترکیبات جدید به لایه اوزون و محیط زیست صدمه کمتری می زنند. کولرهای گازی رطوبت هوا را کم می کنند و هوایی که رطوبت آن گرفته می شود هوای مطبوع تری خواهد بود.

کولرهای گازی که به صورت مستقل در منزل استفاده می شوند انواع مختلفی دارند، ازکولر گازی پنجره ای ساده گرفته تا کولر گازی های دو تکه و کولر گازی هایی که با موتور دور متغیر کار می کند که آن ها را تحت عنوان کولر گازی های اینورتر می شناسیم. موتور کولرهای گازی اینورتر با دور ثابت کار نمی کنند و بسته به میزان دما و حرارت محل، تغییر می کنند و باعث صرفه جویی در مصرف انرژی می شود.

کولرهای گازی پیشرفته

اگر دوست دارید تا از کولرهای گازی استفاده کنید، اما فکر می کنید که سرمای همه اتاق ها را نمی توانید تامین کنید پیشنهاد مهندسین تاسیسات به شما کولر گازی پیشرفته – وی آر وی – است. این کولرها یک سیستم مرکزی داخلی دارند که از یک پنل مرکزی تشکیل شده و از طریق لوله کشی می توان تعداد زیادی تکه در هر اتاق به آن اضافه کرد. می توانید انتخاب کنید که هر کدام از پنل ها سقفی، دیواری و یا زمینی باشند و به طور جداگانه کنترل شوند. مزیت این سیستم ها دو فصلی بودن آن ها است. یعنی می توانید هم در فصل گرما و هم فصل سرما از آن ها استفاده کنید. حتی در یک زمان واحد می توانید در یک اتاق هوای گرم و در اتاق دیگری هوای خنک داشته باشید. دستگاه در این حالت گرما را از یک اتاق می گیرد و اتاق را خنک می کند و همان گرما را به اتاق دیگری می دهد تا گرم شود و با این کار صرفه جویی بیشتری هم در انرژی می توان داشت. از دیگر تفاوت های این سیستم با اسپیلیت طول لوله کشی است. اسپیلیت ها محدودیت طول لوله کشی و همچنین محدودیت ارتفاع دارند اما، این سیستم محدودیت طول لوله کشی و ارتفاع ندارد و حتی می توان قسمت بیرونی کولر را در جایی مثل پشت بام کار گذاشت تا صدمه ای به نمای ساختمان هم نزند. اما این سیستم جز سیستم های لوکس و گران است و هزینه زیادی برای تان خواهد داشت.

چند پیشنهاد کارشناسی

ـ اگر به فکر داشتن یک ساختمان درجه یک هستید، بهتر است موقع طراحی و قبل از ساخت، سیستم خنک کننده را هم انتخاب و طراحی کنید تا نمای ساختمان تان را تحت تاثیر قرار ندهد. سیستم خوب، سیستمی است که جزیی از ساختمان باشد. اگر سیستم های خنک کننده را بعدا اضافه کنیم به نمای ساختمان و زیبایی داخل ساختمان لطمه خواهیم زد.

ـ این روزها برای سیستم های مستقل از لحاظ تجاری تبلیغ بیشتری می شوند. اما از لحاظ منافع مصرف کننده و همچنین مصرف انرژی و آسایش بیشتر سیستم های مرکزی انتخاب بهتری هستند. شرکت های مختلف برای فروش بیشتر سیستم های خنک کننده مستقل به بهانه استقلال واحدها تبلیغات بیشتری روی این سیستم ها می کنند و مصرف انرژی را کمتر از چیزی که هست نشان می دهند، پس موقع انتخاب درگیر تبلیغات نشوید.