- معرفی طرح «ذخیره عملیاتی»
- دلایل اقتصادی طرح «ذخیره عملیاتی»
- مقایسه ایران با مدل های جهانی در این طرح
- خواستگاه قانونی طرح «ذخیره عملیاتی»
- شیوه اجرای طرح «ذخیره عملیاتی»
مشارکت آزاد صنایع در برنامه پاسخگویی بار شرکت توانیر
طرح «ذخیره عملیاتی» یکی از طرح های مدیریت مصرف در بخش صنعت است که از سوی شرکت توانیر اعلام شده است. در این طرح، مشترکانی که امکان مدیریت بار برای آنها وجود دارد، تفاهم نامه ای را با شرکت برق به امضا می رسانند و بر مبنای آن اعلام می کنند که در زمان پیک، چند ساعت و چند مگاوات امکان کاهش مصرف دارند. بعد از امضای تفاهم نامه با مشترک صنعتی، شرکت برق زمانی که نیاز به همکاری باشد از مشترک می خواهد مصرف برق خود را کاهش دهد.
دلایل مطرح شدن این طرح در کشور :
رشد تقاضای انرژی الکتریکی طی سالهای اخیر، کمبود ظرفیت تولید نیروگاههای کشور، سرمایه بر بودن توسعه تاسیسات تولید، انتقال و توزیع انرژی الکتریکی، زمان بر بودن احداث تاسیسات و همچنین جلوگیری از خاموشی و صدمات و اثرات نامطلوب آن، از جمله عواملی هستند که پیگیری و اجرای کامل و دقیق فعالیتهای مدیریت مصرف و مدیریت بار را اجتناب ناپذیر کرده است. حتی اگر در شرایط عادی با هیچ یک از عوامل ذکر شده مشکلی نداشته باشیم لازم است بمنظور حفظ سرمایه ملی و محیط زیست برای انجام فعالیتهای بهینه سازی اهمیت ویژه ای قایل شویم. از این رو همراهی صنایع با این طرح ها ضمن اطمینان بخشی بیشتر به استمرار تحویل برق مطمئن و پایدار به کل کشور ، می تواند از خاموشی احتمالی برنامه ریزی نشده و جلوگیری از آسیب به خط تولید صنایع جلوگیری کند.
ماهیت انجام طرح «ذخیره عملیاتی»
طرح ذخیره عملیاتی یکی از طرح های مدیریت مصرف در تعامل با صنعت است که از طریق توافق مشترک با صنایع صورت می گیرد. هدف از اجرای این پروژه کاهش نیاز مصرف برق کشور در ساعات پرباری از طریق مشوقهای مالی برای صنایع پرمصرف برای کاهش مصرف در ساعات پیک و تغییر ساعت کاری و برنامهریزی تعمیرات است، . در مجموع ۲۰ رشته فعالیت صنعتی بزرگ قابل پایش در این طرح مشارکت دارند که میتوانند تا سقف تعیین شده در کاهش نیاز مصرف شبکه مشارکت داشته باشند در صورت عدم اجرای این طرح، برای جبران این میزان بار، با احتساب تلفات انتقال، به احداث یک نیروگاه دستکم یکهزار مگاواتی نیاز خواهد بود که هزینه آن بسیار بیشتر از اجرای طرح ذخیره عملیاتی صنایع است.
بررسی چارچوب طرح و مقایسه با مدل های جهانی :
ا
با توجه به تعداد جمعيت و صنعتي بودن کشور، میزان مصرف برق رقم بسيار نگران کنندهاي را نشان میدهد و عدم توجه به وسعت اين مساله ميتواند لطمات جبرانناپذيري را به بدنه اقتصاد کشور وارد کند. از این رو عدم مدیریت صحیح مصرف موجب پایین آمدن ضریب بار (ضریب بار تولیدی (مصرف + تلفات) میشود. ضریب بار پایین موجب عدم استفاده بهینه از ظرفیت نیروگاهها، افزایش تلفات، کمبود تولید انرژی، بروز خاموشی و دهها خسارت عمده دیگر میشود. وضعیت مصرف برق در کشور هرساله از طریق مطالعه تغییرات میزان پیک، میزان انرژی، درصد رشد آنان، بررسی منحنی روز پیک و همچنین تحلیل منحنی تداومی بار انجام میشود. معمولا در برنامهریزیهای توسعه ظرفیت تولید در کشور، نیروگاههای گازی کم بازده و با قابلیت نصب سریع جهت تامین این پیک بحرانی در نظر گرفته میشوند. لیکن تجارب در سطح دنیا حاکی از آن است که با استفاده از راهکارهای مدیریت مصرف و آمادگی کامل نیروگاههای حرارتی، آبی و اتمی کشور در ساعات اوج مصرف میتوان پیک بحرانی را با موفقیت و سربلندی پشت سر گذاشت. حال با توجه به تلاش بیشائبه همکاران صنعت برق در بخش بهرهبرداری و مراکز کنترل دیسپاچینگ در کشور، این امکان فراهم شده و در سال جاری به میزان 38 درصد از انرژی تامین نشده شبکه در مقایسه با سال قبل کاسته شده است.
تحلیل اقتصادی طرح
در یک تحلیل ساده ارزش سرمایهگذاری سالانه احداث نیروگاه فوق معادل 1000 میلیارد تومان تخمین زده میشود. لذا نتیجه گرفته میشود که اجرای طرح ذخیره عملیاتی صنایع در کنار اهداف فنی تامین حداکثر نیاز مصرف بخشهای مختلف مصرف و کاهش فشار به شبکه، اهداف اقتصادی را تعقیب میکند. این اهداف که با همکاری و مشارکت صنایع انجامپذیر است با صرفهجویی بخش ناچیزی از مصرف صنایع در طول سال محقق میشود به طوری که با توجه به جبران این کاهش بار در ساعات کمباری و امکان مصرف بیشتر از دیماند قراردادی در این ساعات که مطابق نظامنامه طرح با هماهنگی مراکز دیسپاچینگ قابل انجام است، اثری بر میزان تولید کل آن صنایع نخواهد داشت.»
در مقایسه ارتقاء بار کاهش یافته در لحظه پیک و کاهش میزان انرژی تامین نشده از محل این طرح میتوان نتیجهگیری کرد که هدفگذاری اصلی این طرح، کاهش قله بار است و با صرفهجویی مقدار کمی از انرژی مصرفی صنایع که کمتر از 0.3 درصد از مصرف سالانه صنایع بزرگ همکار در طرح است، این اهداف محقق شده که این امر مصداق بارزی از تعامل با صنایع در سال جهش تولید می باشد.
آیا این طرح جایگاه قانونی دارد؟
جزئیات این طرح در فصل چهارم قانون برنامه سوم توسعه در خصوص تعيين ساعات كار كارخانه ها و صنايع و ضوابط مصرف انرژي در ايام سال درج شده است . به عنوان نمونه در ماده 22 آمده است تمام مشتركين صنعتي برق، كه ميزان برق مصرفي آنها يك تا پنج مگاوات مي باشد موظفند تعطيلات سالانه(غير رسمي) و تعميرات دوره اي واحدهاي خود را در سه ماه گرم هر سال اجرا نموده و برنامه زمانبندي شده آنرا به وزارت نيرو اعلام نمايند.در عین حال در ماده 26 این قانون آمده که بهاي انرژي مصرفي واحدهايي كه مقررات مربوط به تنظيم برنامه فصلي را رعايت كنند، در ساير اوقات غير اوج مصرف، ارزانتر محاسبه خواهد شد. پس باتوجه به اینکه این جزئیات این طرح در قانون بودجه کشوری درج شده است لذا شرکت های برق به سادگی می توانند از منابع در اختیار خود برای اجرای این طرح بهره مند شوند. علاوه بر این در آیین نامه اجرایی بند (ج) ماده 20 برنامه چهارم توسعه کشور (بخشنامه وزیر محترم نیرو به شماره شماره 100/30/18753 مورخ 3/7/1387) آمده است تنظيم برنامه فصلي ساعات كار كارخانه ها و صنايع توسط وزارتخانه هاي ذيربط به نحوي كه مصرف برق و انرژي در ماههايي كه داراي حداكثر مصرف هستند، كاهش يابد و سياستهاي تشويقي براي مصرف كنندگان در غير ساعات اوج مصرف، اعمال گردد.
این طرح چگونه عملیاتی می شود ؟
شرکت های صنعتی بزرگ و صاحبان شهرک های صنعتی می توانند برای شیوه دقیق اجرای این طرح و عقد قرارداد به شرکت های برق منطقه ای استان خود مراجعه نمایند.