?پرداخت یارانه انرژی یکی از دلایل مصرف بی رویه در ایران است.
براساس یک تعریف جهانی یارانه عبارت است از اعطاء کمک مالی دولتها به عامه مردم با هدف افزایش رفاه عمومی جامعه یا به صنایع رو به رشد کشور با هدف رونق اقتصادی که به دو شیوه نقدی و غیرنقدی قابل اجراست.کمتر از 2 دهه پس از ملی شدن صنعت نفت در ایران، در اوایل دهه ۵۰ شمسی روند رو به رشد قیمت طلای سیاه، دولتمردان را بر آن داشت تا به منظور بهرهمندی عموم جامعه از برکات این ثروت ملی،پرداخت یارانه غیرنقدی را آغاز نمایند.
به این ترتیب از نان گرفته تا آب و برق و حتی سوخت مصرفی مشمول دریافت یارانه گردید.اما روال غیراصولی و غلط پرداخت آن باعث شد تا نه تنها این اقدام موجب بهبود معیشت و رفاه مردم نشود بلکه بدلیل توزیع یکسان بین تمامی اقشار و طبقات جامعه ضمن افزایش نرخ رشد تورم، زمینه شکاف طبقاتی را نیز فراهم آورد!! بعلاوه بر اساس همان مدل اجرایی اشتباه که تا سالها بدون کوچکترین تغییری تداوم یافت، بجای اینکه پرداخت این کمک از محل درآمدهای مازاد دولت در سایر بخشها هزینه شود، بصورت یارانهها عدمالنفع تخصیص یافت.
به عبارت دیگر دولتها بجای اینکه منابعی را از محلهای دیگر مانند مالیات یا سود حاصل از صادرات به این موضوع اختصاص دهند، از مبلغی که باید در ازای تولید و توزیع خدمت یا کالای خاصی مانند برق از مردم دریافت میکردند صرف نظر نموده و به قول معروف از کیسه همسایه بخشیدند. این در حالیست که کشورهای توسعه یافته آنچه را به عنوان بهای برق مصرفی از مشترکین دریافت می کنند برای احداث و تجهیز نیروگاهها و شبکه برقرسانی هزینه مینمایند تا در گذر زمان با توجه افزایش سالیانه تعداد مشترکان، تأمین پایدار یا همان بدون اعمال خاموشی برق با چالشی مواجه نگردد.
رسیدن به مقصد با نخستین گامها آغاز می شود . . .
از سوی دیگر پرداخت یارانه بویژه در حوزه انرژی در صورتی که بهدرستی طراحی و اجرا نشود، این تفکر غلط را دامن می زند که انرژی به وفور و ارزان در دسترس است و نیازی به اصلاح الگوهای مصرف عموم جامعه یا اجرای طرحهای بهرهوری صنایع وجود ندارد.همین ذهنیت اشتباه، مصرف انرژی را بیشتر و یارانه پرداختی به آن را نیز تشدید میکند.به این ترتیب اقتصاد در دوری باطل گرفتار شده و نهایتا پرداخت یارانه نه تنها رفاهی برای مردم به همراه ندارد بلکه به مشکلات و بحرانهای دولت نیز دامن می زند.
کارشناسان برای توزیع نامناسب یارانه به ویژه در بخش انرژی آنچنان تبعات جبران ناپذیری را پیشبینی می کردند که سرانجام در اواخر دهه ۸۰ دولت تصمیم گرفت تا نظام یارانه کشور را تغییر دهد.این اقدام که تحت عنوان طرح هدفمندی یارانهها به اجرا درآمد، در ازای آزادسازی بخشی از قیمت حاملهای انرژی از طریق کاهش پرداخت یارانه آنها، منابعی را آزاد کرد که البته بجای اینکه در بخشهای مورد نیاز و به منظور توسعه پایدار کشور هزینه گردد بصورت یارانه نقدی دوباره به مردم بازگردانده شد !! اگر چه هدف از انجام این تغییرات نزدیک شدن تدریجی قیمت حاملهای انرژی در ایران به قیمت بازارهای جهانی بود تا علاوه بر توزیع عادلانه یارانه، بهینهسازی مصرف نیز جدی گرفته شود، اما پرداخت یارانه نقدی مانع از تحقق اهداف اولیه گردید.
با وجود تمامی فراز و نشیبهای پرداخت یارانه دولتی از آغاز تاکنون، به نظر میرسد تلاش هوشمندانهای که از ماههای پایانی سال 1400 برای اصلاح شیوه پرداخت یارانه برق آغاز شده است به تدریج نتایج معقول و مثبتی را به همراه داشته باشد که عرضه مناسب و مطلوب این انرژی ارزشمند بصورت مستمر و پایدار و بدون اعمال خاموشی یکی از مهمترین آنهاست.
بدون شک اصلاح تعرفهها تنها در کنار افزایش پلکانی و تدریجی بهای برق برای نزدیک شدن به قیمت تمام شده واقعی و همچنین نرخ آن در بازارهای جهانی است که میتواند چشماندازی روشن و امیدبخش را برای رفع تمامی موانع و مشکلات صنعت برق در مسیر خدمترسانی ترسیم نماید.
برای اطلاعات بیشتراپلکیشن برق من را در گوشی هوشمند خود نصب کنید. لینک نصب:
https://bargheman.com/mobile-app
موضوع الگوی مصرف هم در این پست به خوبی توضیح داده شده است. ببینید.
اگرمایل بودید با دیگران به اشتراک بگذارید.